-
1 incidentia
1.incĭdo, cĭdi, cāsum, 3 ( fut. part. act. incasurus, Plin. 2, 27, 27, § 97; perf. scanned incĭdĕrunt, Lucr. 6, 1174), v. n. [in-cado], to fall into or upon a thing, to fall, light upon (freq. and class.).I.Lit.A.In gen., constr. with in and acc.; less freq. with other prepp., with the dat., or absol.(α).With in and acc.:(β).in foveam,
Cic. Phil. 4, 5, 12:ex spelunca saxum in crura ejus incidit,
id. Fat. 3, 6:e nubi in nubem vis incidit ardens fulminis,
Lucr. 6, 145; cf. id. 296:in segetem flamma,
falls, Verg. A. 2, 305:pestilentia in urbem,
Liv. 27, 23 fin.:ut incideret luna tum in eam metam, quae esset umbra terrae, etc.,
entered, Cic. Rep. 1, 14, 22:in oculos,
Plin. 20, 17, 73, § 187:incidentibus vobis in vallum portasque,
Liv. 27, 13, 2:in laqueos,
Juv. 10, 314.—With other prepp.:(γ).incidit ictus Ingens ad terram duplicato poplite Turnus,
Verg. A. 12, 926:(turris) super agmina late incidit,
id. ib. 2, 467.—With dat.:(γ).incidere portis,
to rush into, Liv. 5, 11, 14; 5, 26, 8:lymphis putealibus,
Lucr. 6, 1174:caput incidit arae,
Ov. M. 5, 104: Sagunti ruinae nostris capitibus incident, Liv. 21, 10, 10:ultimis Romanis,
id. 28, 13, 9:jacenti,
Stat. Th. 5, 233:hi duo amnes confluentes incidunt Oriundi flumini,
empty, fall into, Liv. 44, 31, 4:modo serius incidis (sol) undis,
sink, Ov. M. 4, 198.—Absol.:B. (α).illa (hasta) volans, umeri surgunt qua tegmina summa, incidit,
Verg. A. 10, 477: incidit Adriaci spatium admirabile rhombi, i. e. into the fisherman ' s net, Juv. 4, 39. —With in and acc.:(β).in aliquem incurrere atque incidere,
Cic. Planc. 7, 17:cum hic in me incidit,
id. ib. 41, 99:C. Valerius Procillus, cum in fuga catenis vinctus traheretur, in ipsum Caesarem incidit,
Caes. B. G. 1, 53, 5:in insidias,
Cic. Fam. 7, 3, 3; cf.:in quos (milites), si qui ex acie fugerint, de improviso incidant,
id. Rosc. Am. 52, 151:in manus alicujus,
id. Clu. 7, 21:in vituperatores,
id. Fam. 7, 3, 6; 6, 1, 25.—With inter:(γ).inter catervas armatorum,
Liv. 25, 39.—With dat.:(δ).qui (oculi) quocumque inciderunt,
Cic. Mil. 1, 1; Plin. Ep. 5, 6, 13; Quint. 11, 3, 50:sane homini praeter opinionem improviso incidi,
Cic. Verr. 2, 2, 74, § 182:incidit huic Appennicolae bellator filius Anni,
Verg. A. 11, 699.—With acc. alone (late Lat.):C.bene quod meas potissimum manus incidisti,
App. M. 6, p. 176, 24; id. ib. p. 179, 4:fatales laqueos,
Vulc. Gall. Avid. Caes. 2, § 2.—Transf., to fall upon, attack, assault: triarii consurgentes... in hostem incidebant. Liv. 8, 8, 13:II.postquam acrius ultimis incidebat Romanus,
id. 28, 13, 9.Trop.A.In gen., to fall into any condition.(α).With in and acc.:(β).in morbum,
Cic. Fam. 13, 29, 4: in febriculam, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 21 fin.:in miserias,
id. Phil. 2, 10, 24; cf.:qui inciderant (sc. in morbum) haud facile septimum diem superabant,
Liv. 41, 21, 5:ut si in hujusmodi amicitias ignari casu aliquo inciderint,
Cic. Lael. 12, 42:quodsi quis etiam a culpa vacuus in amicitiam ejus inciderat,
Sall. C. 14, 4:in honoris contentionem,
Cic. Lael. 10, 34:in imperiorum, honorum, gloriae cupiditatem,
id. Off. 1, 8, 26:in furorem et insaniam,
Cic. Pis. 20, 46. —With acc. alone:B.caecitatem, Ambros. de Tobia, 2: iram,
Lact. Plac. Narr. Fab. 1, 10:amorem,
id. ib. 14, 1.—To fall upon, befall:C.eo anno pestilentia gravis incidit in urbem agrosque,
Liv. 27, 23, 6:tantus terror incidit ejus exercitui,
fell upon, Caes. B. C. 3, 13, 2; cf.:ut nihil incidisset postea civitati mali, quod, etc.,
happened, Cic. de Or. 1, 7, 26.—In partic.1.To fall upon accidentally; to light upon, in thought or conversation:2.non consulto, sed casu in eorum mentionem incidi,
Cic. Div. in Caecil. 15, 50; id. Lael. 1, 3; cf.:fortuito in sermonem alicujus incidere,
id. de Or. 1, 24, 111:in eum sermonem incidere, qui, etc.,
id. Lael. 1, 2:in varios sermones,
id. Att. 16, 2, 4:cum in eam memoriam et recordationem nuper ex sermone quodam incidissemus,
id. Brut. 2, 9:iterum in mentionem incidimus viri,
Tac. H. 4, 5; Plin. Ep. 9, 33, 1.—To come or occur to one's mind:3.sapiens appeteret aliquid, quodcumque in mentem incideret et quodcumque tamquam occurreret,
come into his mind, Cic. Fin. 4, 16, 43; cf. Ter. Phorm. 1, 3, 5; id. Heaut. 3, 1, 75:redeunti, ex ipsa re mihi incidit suspicio,
id. And. 2, 2, 22; 3, 2, 21:tanta nunc suspicio de me incidit,
id. Ad. 4, 4, 5:dicam, verum, ut aliud ex alio incidit,
id. Heaut. 3, 3, 37:nihil te effugiet atque omne. quod erit in re occurret atque incidet,
Cic. de Or. 2, 34, 147:potantibus his apud Sex. Tarquinium incidit de uxoribus mentio,
Liv. 1, 57, 6.—To fall upon, happen in a certain time.(α).With in and acc.:(β).quod in id rei publicae tempus non incideris, sed veneris — judicio enim tuo, non casu in ipsum discrimen rerum contulisti tribunatum tuum—profecto vides, quanta vis, etc.,
Cic. Fam. 2, 7, 2:quorum aetas in eorum tempora, quos nominavi, incidit,
Cic. Or. 12, 39; cf. id. Fam. 5, 15, 3:quoniam in eadem rei publicae tempora incidimus,
id. ib. 5, 8, 3 fin.:facies me in quem diem Romana incidant mysteria certiorem,
id. Att. 6, 1, 26:cum in Kalendas Januarias Compitaliorum dies incidisset,
id. Pis. 4, 8:quae (bella) in ejus aetatem gravissima inciderunt,
Quint. 12, 11, 16: in eum annum quo erat Hortensius consul futurus, incidere, to fall into, i. e. to extend the case until, etc., id. 6, 5, 4; cf.:quintus annus cum in te praetorem incidisset,
Cic. Verr. 2, 2, 56, § 139.—With acc. alone (late Lat.):4.ut menses... autumnale tempus inciderent,
Sol. 1, § 44.—To fall out, happen, occur:5.et in nostra civitate et in ceteris, multis fortissimis atque optimis viris injustis judiciis tales casus incidisse,
Cic. Fam. 5, 17, 3:si quid tibi durius inciderit,
Prop. 1, 15, 28; cf.: si casus inciderit, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 21, 6:incidunt saepe tempora cum, etc.,
id. Off. 1, 10, 31:eorum ipsorum, quae honesta sunt, potest incidere saepe contentio et comparatio,
id. ib. 1, 43, 152:potest incidere quaestio,
Quint. 7, 1, 19:verbum si quod minus usitatum incidat,
id. 2, 5, 4:in magnis quoque auctoribus incidunt aliqua vitiosa,
id. 10, 2, 15; 11, 1, 70; Cels. 5, 27, 3: ea accidisse non quia haec facta sunt, arbitror;verum haec ideo facta, quia incasura erant illa,
Plin. 2, 27, 27, § 97:si quando ita incidat,
Quint. 2, 5, 5; cf.:forte ita incidit, ut, etc.,
Liv. 26, 23, 2:forte ita inciderat, ne, etc.,
id. 1, 46, 5.—To fall in with, coincide, agree with, in opinion, etc.:6.ne ipse incidat in Diodorum, etc.,
Cic. Fat. 8, 15.—To stumble upon, undertake at random:2. I.sic existumes non me fortuito ad tuam amplitudinem meis officiis amplectendam incidisse, etc.,
Cic. Fam. 5, 8, 3.— Hence in part. pres.: incĭdentĭa, subst., occurrences, events, Amm. 14, 5, 4; 22, 9, 2 al.Lit.:B.teneris arboribus incisis atque inflexis,
Caes. B. G. 2, 17, 4:arbores,
Plin. 12, 14, 30, § 54; 32, § 58:inciditur vitro, lapide, osseisve cultellis,
id. 12, 25, 54, § 115; cf.:palmes inciditur in medullam,
id. 14, 9, 11, § 84:venam,
to open, id. 29, 6, 58, § 126; Cels. 2, 8; Tac. A. 16, 19; cf.:incisi nervi,
Plin. 11, 37, 88, § 218:circa vulnus scalpello,
Cels. 5, 27, 3:pinnas,
to clip, Cic. Att. 4, 2, 5; so,vites falce,
Verg. E. 3, 11:pulmo incisus,
cut up, divided, Cic. Div. 1, 39, 85; cf.:eupatoria foliis per extremitates incisis,
i. e. notched, indented, Plin. 5, 6, 29, § 65:nos linum incidimus, legimus,
cut through, cut, Cic. Cat. 3, 5, 10:funem,
Verg. A. 3, 667: corpora mortuorum, to dissect, Cels. praef.:nocentes homines vivos,
id. ib.:quid habet haruspex cur pulmo incisus etiam in bonis extis dirimat tempus?
Cic. Div. 1, 39, 85:si rectum limitem rupti torrentibus pontes inciderint,
cut through, broken through, Quint. 2, 13, 16:squamisque incisus adaestuat amnis,
Stat. Th. 5, 517:non incisa notis marmcra publicis,
engraved, Hor. C. 4, 8, 13:tabula... his ferme incisa litteris fuit,
Liv. 6, 29 fin. —Transf.1.To cut in, to carve, engrave, inscribe on any thing; usually constr. with in and abl.; less freq. with in and acc., the dat., or absol.(α).With in and abl.:(β).id non modo tum scripserunt, verum etiam in aere incisum nobis tradiderunt,
Cic. Verr. 2, 4, 65; cf.:foedus in columna aenea incisum et perscriptum,
id. Balb. 23, 53; id. Verr. 2, 2, 63, § 154:in qua basi grandibus litteris P. Africani nomen erat incisum,
id. ib. 2, 4, 34, §74: nomina in tabula incisa,
id. Fam. 13, 36, 1:notum est carmen incisum in sepulcro,
id. de Sen. 17, 61; id. Pis. 29, 72; id. Font. 14, 31:incidens litteras in fago recenti,
Plin. 16, 9, 14, § 35:indicem in aeneis tabulis,
Suet. Aug. 101:quae vos incidenda in aere censuistis,
Plin. Pan. 75, 1.—With in and acc.:(γ).quae (acta) ille in aes incidit,
Plin. Pan. 1, 7, 16:leges in aes incisae,
Liv. 3, 57 fin.:lege jam in aes incisā,
Suet. Aug. 28 fin.:quod ita erit gestum, lex erit, et in aes incidi jubebitis credo illa legitima: consules populum jure rogaverunt, etc.,
Cic. Phil. 1, 10, 26.—With dat. ( poet. and post-Aug.):(δ).verba ceris,
Ov. M. 9, 529:amores arboribus,
Verg. E. 10, 53:fastos marmoreo parieti,
Suet. Gramm. 17:nomen non trabibus aut saxis,
Plin. Pan. 54, 7; cf.:primum aliquid da, quod possim titulis incidere,
i. e. among your titles, Juv. 8, 69.—Absol.:2.incidebantur jam domi leges,
Cic. Mil. 32, 87; cf.:tabula his litteris incīsa,
Liv. 6, 29, 9:sine delectu morum quisquis incisus est,
inscribed, registered, Sen. Ben. 4, 28:Victorem litteris incisis appellare,
Macr. S. 3, 6, 11.—To make by [p. 921] cutting, to cut (rare):II.ferroque incidit acuto Perpetuos dentes et serrae repperit usum,
Ov. M. 8, 245:novas incide faces, tibi ducitur uxor,
Verg. E. 8, 29; Col. 2, 21, 3.Trop.A.To break off, interrupt, put an end to:B.poëma ad Caesarem, quod institueram, incidi,
have broken off, stopped, Cic. Q. Fr. 3, 1, 4, § 11:inciditur omnis jam deliberatio, si intellegitur non posse fieri,
id. de Or. 2, 82, 336; cf. Liv. 32, 37, 5:tandem haec singultu verba incidente profatur,
Stat. Th. 9, 884:novas lites,
Verg. E. 9, 14:ludum,
Hor. Ep. 1, 14, 36:vocis genus crebro incidens,
broken, interrupted, Cic. de Or. 3, 58, 217.—To cut off, cut short, take away, remove:C. 1.media,
to cut short, Cic. Phil. 2, 19, 47:qui mihi pinnas inciderant nolunt easdem renasci,
id. 4, 2, 5:Tarquinius spe omni reditus incisā exsulatum Tusculum abiit,
cut off, Liv. 2, 15, 7:spe incisā,
id. 3, 58, 6; 35, 31, 7; cf. id. 44, 6, 13; 44, 13, 3:tantos actus,
Sil. 3, 78:ipsam, quam promimus horam casus incidit,
Sen. Ep. 101:testamentum,
to annul, invalidate, Dig. 28, 4, 3.—incī-sum, i, n., rhet. t. t. for the Gr. komma, a section or division of a sentence, a clause: quae nescio cur, cum Graeci kommata et kôla nominent, nos non recte incisa et membra dicamus, Cic. Or. 62, 211 (for which:2.incisiones et membra,
id. 64, 261):incisum erit sensus non expleto numero conclusus, plerisque pars membri,
Quint. 9, 4, 122; cf. id. ib. 22; 32; 44; 67; 123.—incīsē, adv., in short clauses:quo pacto deceat incise membratimve dici,
Cic. Or. 63, 212; cf. incisim. -
2 incido
1.incĭdo, cĭdi, cāsum, 3 ( fut. part. act. incasurus, Plin. 2, 27, 27, § 97; perf. scanned incĭdĕrunt, Lucr. 6, 1174), v. n. [in-cado], to fall into or upon a thing, to fall, light upon (freq. and class.).I.Lit.A.In gen., constr. with in and acc.; less freq. with other prepp., with the dat., or absol.(α).With in and acc.:(β).in foveam,
Cic. Phil. 4, 5, 12:ex spelunca saxum in crura ejus incidit,
id. Fat. 3, 6:e nubi in nubem vis incidit ardens fulminis,
Lucr. 6, 145; cf. id. 296:in segetem flamma,
falls, Verg. A. 2, 305:pestilentia in urbem,
Liv. 27, 23 fin.:ut incideret luna tum in eam metam, quae esset umbra terrae, etc.,
entered, Cic. Rep. 1, 14, 22:in oculos,
Plin. 20, 17, 73, § 187:incidentibus vobis in vallum portasque,
Liv. 27, 13, 2:in laqueos,
Juv. 10, 314.—With other prepp.:(γ).incidit ictus Ingens ad terram duplicato poplite Turnus,
Verg. A. 12, 926:(turris) super agmina late incidit,
id. ib. 2, 467.—With dat.:(γ).incidere portis,
to rush into, Liv. 5, 11, 14; 5, 26, 8:lymphis putealibus,
Lucr. 6, 1174:caput incidit arae,
Ov. M. 5, 104: Sagunti ruinae nostris capitibus incident, Liv. 21, 10, 10:ultimis Romanis,
id. 28, 13, 9:jacenti,
Stat. Th. 5, 233:hi duo amnes confluentes incidunt Oriundi flumini,
empty, fall into, Liv. 44, 31, 4:modo serius incidis (sol) undis,
sink, Ov. M. 4, 198.—Absol.:B. (α).illa (hasta) volans, umeri surgunt qua tegmina summa, incidit,
Verg. A. 10, 477: incidit Adriaci spatium admirabile rhombi, i. e. into the fisherman ' s net, Juv. 4, 39. —With in and acc.:(β).in aliquem incurrere atque incidere,
Cic. Planc. 7, 17:cum hic in me incidit,
id. ib. 41, 99:C. Valerius Procillus, cum in fuga catenis vinctus traheretur, in ipsum Caesarem incidit,
Caes. B. G. 1, 53, 5:in insidias,
Cic. Fam. 7, 3, 3; cf.:in quos (milites), si qui ex acie fugerint, de improviso incidant,
id. Rosc. Am. 52, 151:in manus alicujus,
id. Clu. 7, 21:in vituperatores,
id. Fam. 7, 3, 6; 6, 1, 25.—With inter:(γ).inter catervas armatorum,
Liv. 25, 39.—With dat.:(δ).qui (oculi) quocumque inciderunt,
Cic. Mil. 1, 1; Plin. Ep. 5, 6, 13; Quint. 11, 3, 50:sane homini praeter opinionem improviso incidi,
Cic. Verr. 2, 2, 74, § 182:incidit huic Appennicolae bellator filius Anni,
Verg. A. 11, 699.—With acc. alone (late Lat.):C.bene quod meas potissimum manus incidisti,
App. M. 6, p. 176, 24; id. ib. p. 179, 4:fatales laqueos,
Vulc. Gall. Avid. Caes. 2, § 2.—Transf., to fall upon, attack, assault: triarii consurgentes... in hostem incidebant. Liv. 8, 8, 13:II.postquam acrius ultimis incidebat Romanus,
id. 28, 13, 9.Trop.A.In gen., to fall into any condition.(α).With in and acc.:(β).in morbum,
Cic. Fam. 13, 29, 4: in febriculam, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 21 fin.:in miserias,
id. Phil. 2, 10, 24; cf.:qui inciderant (sc. in morbum) haud facile septimum diem superabant,
Liv. 41, 21, 5:ut si in hujusmodi amicitias ignari casu aliquo inciderint,
Cic. Lael. 12, 42:quodsi quis etiam a culpa vacuus in amicitiam ejus inciderat,
Sall. C. 14, 4:in honoris contentionem,
Cic. Lael. 10, 34:in imperiorum, honorum, gloriae cupiditatem,
id. Off. 1, 8, 26:in furorem et insaniam,
Cic. Pis. 20, 46. —With acc. alone:B.caecitatem, Ambros. de Tobia, 2: iram,
Lact. Plac. Narr. Fab. 1, 10:amorem,
id. ib. 14, 1.—To fall upon, befall:C.eo anno pestilentia gravis incidit in urbem agrosque,
Liv. 27, 23, 6:tantus terror incidit ejus exercitui,
fell upon, Caes. B. C. 3, 13, 2; cf.:ut nihil incidisset postea civitati mali, quod, etc.,
happened, Cic. de Or. 1, 7, 26.—In partic.1.To fall upon accidentally; to light upon, in thought or conversation:2.non consulto, sed casu in eorum mentionem incidi,
Cic. Div. in Caecil. 15, 50; id. Lael. 1, 3; cf.:fortuito in sermonem alicujus incidere,
id. de Or. 1, 24, 111:in eum sermonem incidere, qui, etc.,
id. Lael. 1, 2:in varios sermones,
id. Att. 16, 2, 4:cum in eam memoriam et recordationem nuper ex sermone quodam incidissemus,
id. Brut. 2, 9:iterum in mentionem incidimus viri,
Tac. H. 4, 5; Plin. Ep. 9, 33, 1.—To come or occur to one's mind:3.sapiens appeteret aliquid, quodcumque in mentem incideret et quodcumque tamquam occurreret,
come into his mind, Cic. Fin. 4, 16, 43; cf. Ter. Phorm. 1, 3, 5; id. Heaut. 3, 1, 75:redeunti, ex ipsa re mihi incidit suspicio,
id. And. 2, 2, 22; 3, 2, 21:tanta nunc suspicio de me incidit,
id. Ad. 4, 4, 5:dicam, verum, ut aliud ex alio incidit,
id. Heaut. 3, 3, 37:nihil te effugiet atque omne. quod erit in re occurret atque incidet,
Cic. de Or. 2, 34, 147:potantibus his apud Sex. Tarquinium incidit de uxoribus mentio,
Liv. 1, 57, 6.—To fall upon, happen in a certain time.(α).With in and acc.:(β).quod in id rei publicae tempus non incideris, sed veneris — judicio enim tuo, non casu in ipsum discrimen rerum contulisti tribunatum tuum—profecto vides, quanta vis, etc.,
Cic. Fam. 2, 7, 2:quorum aetas in eorum tempora, quos nominavi, incidit,
Cic. Or. 12, 39; cf. id. Fam. 5, 15, 3:quoniam in eadem rei publicae tempora incidimus,
id. ib. 5, 8, 3 fin.:facies me in quem diem Romana incidant mysteria certiorem,
id. Att. 6, 1, 26:cum in Kalendas Januarias Compitaliorum dies incidisset,
id. Pis. 4, 8:quae (bella) in ejus aetatem gravissima inciderunt,
Quint. 12, 11, 16: in eum annum quo erat Hortensius consul futurus, incidere, to fall into, i. e. to extend the case until, etc., id. 6, 5, 4; cf.:quintus annus cum in te praetorem incidisset,
Cic. Verr. 2, 2, 56, § 139.—With acc. alone (late Lat.):4.ut menses... autumnale tempus inciderent,
Sol. 1, § 44.—To fall out, happen, occur:5.et in nostra civitate et in ceteris, multis fortissimis atque optimis viris injustis judiciis tales casus incidisse,
Cic. Fam. 5, 17, 3:si quid tibi durius inciderit,
Prop. 1, 15, 28; cf.: si casus inciderit, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 21, 6:incidunt saepe tempora cum, etc.,
id. Off. 1, 10, 31:eorum ipsorum, quae honesta sunt, potest incidere saepe contentio et comparatio,
id. ib. 1, 43, 152:potest incidere quaestio,
Quint. 7, 1, 19:verbum si quod minus usitatum incidat,
id. 2, 5, 4:in magnis quoque auctoribus incidunt aliqua vitiosa,
id. 10, 2, 15; 11, 1, 70; Cels. 5, 27, 3: ea accidisse non quia haec facta sunt, arbitror;verum haec ideo facta, quia incasura erant illa,
Plin. 2, 27, 27, § 97:si quando ita incidat,
Quint. 2, 5, 5; cf.:forte ita incidit, ut, etc.,
Liv. 26, 23, 2:forte ita inciderat, ne, etc.,
id. 1, 46, 5.—To fall in with, coincide, agree with, in opinion, etc.:6.ne ipse incidat in Diodorum, etc.,
Cic. Fat. 8, 15.—To stumble upon, undertake at random:2. I.sic existumes non me fortuito ad tuam amplitudinem meis officiis amplectendam incidisse, etc.,
Cic. Fam. 5, 8, 3.— Hence in part. pres.: incĭdentĭa, subst., occurrences, events, Amm. 14, 5, 4; 22, 9, 2 al.Lit.:B.teneris arboribus incisis atque inflexis,
Caes. B. G. 2, 17, 4:arbores,
Plin. 12, 14, 30, § 54; 32, § 58:inciditur vitro, lapide, osseisve cultellis,
id. 12, 25, 54, § 115; cf.:palmes inciditur in medullam,
id. 14, 9, 11, § 84:venam,
to open, id. 29, 6, 58, § 126; Cels. 2, 8; Tac. A. 16, 19; cf.:incisi nervi,
Plin. 11, 37, 88, § 218:circa vulnus scalpello,
Cels. 5, 27, 3:pinnas,
to clip, Cic. Att. 4, 2, 5; so,vites falce,
Verg. E. 3, 11:pulmo incisus,
cut up, divided, Cic. Div. 1, 39, 85; cf.:eupatoria foliis per extremitates incisis,
i. e. notched, indented, Plin. 5, 6, 29, § 65:nos linum incidimus, legimus,
cut through, cut, Cic. Cat. 3, 5, 10:funem,
Verg. A. 3, 667: corpora mortuorum, to dissect, Cels. praef.:nocentes homines vivos,
id. ib.:quid habet haruspex cur pulmo incisus etiam in bonis extis dirimat tempus?
Cic. Div. 1, 39, 85:si rectum limitem rupti torrentibus pontes inciderint,
cut through, broken through, Quint. 2, 13, 16:squamisque incisus adaestuat amnis,
Stat. Th. 5, 517:non incisa notis marmcra publicis,
engraved, Hor. C. 4, 8, 13:tabula... his ferme incisa litteris fuit,
Liv. 6, 29 fin. —Transf.1.To cut in, to carve, engrave, inscribe on any thing; usually constr. with in and abl.; less freq. with in and acc., the dat., or absol.(α).With in and abl.:(β).id non modo tum scripserunt, verum etiam in aere incisum nobis tradiderunt,
Cic. Verr. 2, 4, 65; cf.:foedus in columna aenea incisum et perscriptum,
id. Balb. 23, 53; id. Verr. 2, 2, 63, § 154:in qua basi grandibus litteris P. Africani nomen erat incisum,
id. ib. 2, 4, 34, §74: nomina in tabula incisa,
id. Fam. 13, 36, 1:notum est carmen incisum in sepulcro,
id. de Sen. 17, 61; id. Pis. 29, 72; id. Font. 14, 31:incidens litteras in fago recenti,
Plin. 16, 9, 14, § 35:indicem in aeneis tabulis,
Suet. Aug. 101:quae vos incidenda in aere censuistis,
Plin. Pan. 75, 1.—With in and acc.:(γ).quae (acta) ille in aes incidit,
Plin. Pan. 1, 7, 16:leges in aes incisae,
Liv. 3, 57 fin.:lege jam in aes incisā,
Suet. Aug. 28 fin.:quod ita erit gestum, lex erit, et in aes incidi jubebitis credo illa legitima: consules populum jure rogaverunt, etc.,
Cic. Phil. 1, 10, 26.—With dat. ( poet. and post-Aug.):(δ).verba ceris,
Ov. M. 9, 529:amores arboribus,
Verg. E. 10, 53:fastos marmoreo parieti,
Suet. Gramm. 17:nomen non trabibus aut saxis,
Plin. Pan. 54, 7; cf.:primum aliquid da, quod possim titulis incidere,
i. e. among your titles, Juv. 8, 69.—Absol.:2.incidebantur jam domi leges,
Cic. Mil. 32, 87; cf.:tabula his litteris incīsa,
Liv. 6, 29, 9:sine delectu morum quisquis incisus est,
inscribed, registered, Sen. Ben. 4, 28:Victorem litteris incisis appellare,
Macr. S. 3, 6, 11.—To make by [p. 921] cutting, to cut (rare):II.ferroque incidit acuto Perpetuos dentes et serrae repperit usum,
Ov. M. 8, 245:novas incide faces, tibi ducitur uxor,
Verg. E. 8, 29; Col. 2, 21, 3.Trop.A.To break off, interrupt, put an end to:B.poëma ad Caesarem, quod institueram, incidi,
have broken off, stopped, Cic. Q. Fr. 3, 1, 4, § 11:inciditur omnis jam deliberatio, si intellegitur non posse fieri,
id. de Or. 2, 82, 336; cf. Liv. 32, 37, 5:tandem haec singultu verba incidente profatur,
Stat. Th. 9, 884:novas lites,
Verg. E. 9, 14:ludum,
Hor. Ep. 1, 14, 36:vocis genus crebro incidens,
broken, interrupted, Cic. de Or. 3, 58, 217.—To cut off, cut short, take away, remove:C. 1.media,
to cut short, Cic. Phil. 2, 19, 47:qui mihi pinnas inciderant nolunt easdem renasci,
id. 4, 2, 5:Tarquinius spe omni reditus incisā exsulatum Tusculum abiit,
cut off, Liv. 2, 15, 7:spe incisā,
id. 3, 58, 6; 35, 31, 7; cf. id. 44, 6, 13; 44, 13, 3:tantos actus,
Sil. 3, 78:ipsam, quam promimus horam casus incidit,
Sen. Ep. 101:testamentum,
to annul, invalidate, Dig. 28, 4, 3.—incī-sum, i, n., rhet. t. t. for the Gr. komma, a section or division of a sentence, a clause: quae nescio cur, cum Graeci kommata et kôla nominent, nos non recte incisa et membra dicamus, Cic. Or. 62, 211 (for which:2.incisiones et membra,
id. 64, 261):incisum erit sensus non expleto numero conclusus, plerisque pars membri,
Quint. 9, 4, 122; cf. id. ib. 22; 32; 44; 67; 123.—incīsē, adv., in short clauses:quo pacto deceat incise membratimve dici,
Cic. Or. 63, 212; cf. incisim. -
3 incido
I in-cido, cidī, —, ere [ cado ]1)а) падать, попадать (in laqueos Q и laqueos Vulc; in insidias, in manūs alicujus C, тж. i. manus alicujus Ap); наткнуться, натолкнуться ( alicui и in aliquem C); впадать ( amnis incidit flumīni L); упасть (in foveam C; ad terram V)i. in condicionem Ap — подпасть под условие (договора)in damnationem i. Ap — проиграть тяжбуб) врываться (patentibus portis—dat. L)i. ad aliquid faciendum C — прийти к мысли что-л. сделатьin mentionem alicujus rei i. C — упомянуть о чём-л.incĭdit in mentem alicui Ter, C — кому-л. приходит в голову (на ум)in opinionem i. T etc. — прийти к мнению или приобрести репутациюin sermonem hominum i. C — стать предметом людских толковin aliquem diem i. C — прийтись на какой-л. день (совпасть с каким л. днём)2) бросаться, устремляться ( in vallum portasque L); нападать ( alicui или in aliquem L)3) перен. охватывать, овладевать, объять (terror incĭdit alicui Cs; pestilentia incidit in urbem L); впадать ( in insaniam C): очутиться, оказатьсяi. in aes alienum C — наделать долговin morbum i. C — заболетьi. in iram Lact — прийти в яростьi. in Diodorum C — согласиться с мнением Диодора4)а) случаться, приключаться (bellum incĭdit Nep, Cs)б) возникать, представиться (potest i. quaestio Q)II in-cīdo, cīdī, cīsum, ere [ caedo ]1) надрезать ( arborem Cs); порезать, поранить ( manum bH); рассекать, вскрывать ( corpora mortuorum CC); разрезать, перерезать, перерубать (tortos funes V; vincula, venas alieui C etc.); нарезать ( faces V)2)а) врезать, вырезать, высекать (nomina in tabula L; i. aliquid in marmore, in aes, in columna aenea C; i. leges ligno, amores arboribus V)ferro dentes i. O — зазубрить железо, т. е. смастерить пилуб) покрывать резьбой, гравировкой (i. tabulam litteris L)3) обрезывать, подрезывать (pinnas C; vites V; arbores Cs, PM)4) резко обрывать, прекращать ( ludum H)5) перебивать, прерывать (sermonem L; ludum H; deliberationem C)6) предотвращать ( novas lites V)7) лишать, отнимать ( spem L)8) отменять, объявлять недействительным ( testamentum Dig) -
4 incīdō
incīdō cīdī, cīsus, ere [1 in+caedo], to cut into, cut through, cut open, cut away: venas hominis: teneris arboribus incisis, Cs.: pinnas, clip: vites falce, V.: pulmo incisus, divided: linum, sever.—To cut upon, carve, engrave: incisa notis marmora publicis, H.: tabula his incisa litteris, L.—To make by cutting, cut in, carve, engrave, inscribe: ferro dentes, O.: faces, V.: incidebantur domi leges: id in aere incisum: in quā basi grandibus litteris nomen erat incisum: carmen incisum in sepulcro: leges in aes incisae, L.: verba ceris, O.: amores arboribus, V.: leges ligno, H.: alquid titulis, i. e. among your titles, Iu.— Fig., to break off, interrupt, stop, put an end to: poëma ad Caesarem: novas lites, V.: ludum, H.: vocis genus crebro incidens, interrupting (the speech): aequaliter particulas, i. e. short clauses. —To cut off, cut short, take away, remove: media: spe omni reditūs incisā, L.* * *incidere, incidi, incasus Vhappen; fall into, fall in with, meet; fall upon, assail -
5 subrigo
surgo and surrĭgo ( subr-): surrexi and subrexi, surrectum and subrectum, 3 ( perf. surregit, Paul. ex Fest. p. 296 Müll.;I.orig. forms: surrigit,
Verg. A. 4, 183; Sen. Q. N. 6, 4: surriguntur, id. Ira, 1, 1 med.: surrigebant, Hier. Vit. Hil. fin.:subrigens,
Plin. 9, 29, 47, § 88; 10, 29, 44, § 86: subrigere, id. 18, 35, 89, § 365. —Sync. forms: surrexti,
Mart. 5, 79, 1:surrexe,
Hor. S. 1, 9, 73), v. a. and n. [contr. from surrigo, from sub-rego].Act., to lift or raise up, to raise, erect, elevate (very rare;II.after the Aug. per., the original uncontracted forms were chiefly used in this sense, to distinguish it from the class. signif., II.): plaudite, valete: lumbos surgite atque extollite,
Plaut. Ep. 5, 2, 68:caput,
Sen. Herc. Fur. 329:omnes capitum hiatus ( = capita hiantia),
Stat. Th. 2, 27:surgit caput Apenninus,
Avien. Perieg. 484:tot surrigit aures,
Verg. A. 4, 183:terrae motus defert montes, surrigit plana, valles extuberat,
Sen. Q. N. 6, 4, 2:paulatim subrigens se,
Plin. 9, 29, 47, § 88:cristam,
id. 10, 29, 44, § 86:cornua,
Col. 7, 3, 3; cf.mid.: horrent et surriguntur capilli,
rise, stand erect, Sen. Ira, 1, 1, 4:hastae surrectā cuspide in terrā fixae,
Liv. 8, 8:mucrone surrecto,
id. 7, 10, 10:calcar equo,
Front. ad M. Caes. 2, 12:aures subrectae furentibus,
Plin. 11, 37, 50, § 137:turres subrectae,
Sen. Ep. 86, 4:surrecta moles,
Sil. 2, 599.—Neutr., to rise, arise, to get up, stand up (the predominant and class. signif. of the word; syn.: exsurgo, exorior).A.Lit.1.In gen.:b.a mensā surgunt saturi, poti,
Plaut. Ps. 1, 3, 62:a cenā,
Plin. Ep. 3, 5, 13:e lecto,
Ter. Ad. 4, 1, 4:e lectulo,
Cic. Off. 3, 31, 112:de sellā,
id. Verr. 2, 4, 65, § 147:ex subselliis,
id. Fl. 10, 22:solio,
Ov. M. 3, 273:humo,
id. ib. 2, 771; id. F. 6, 735:toro,
id. M. 9, 702:toris,
id. ib. 12, 579:ab umbris ad lumina vitae,
Verg. A. 7, 771.—Esp., of an orator: cur, cum tot summi oratores sedeant, ego potissimum surrexerim,
Cic. Rosc. Am. 1, 1:ad dicendum,
id. de Or. 2, 78, 316; Quint. 2, 6, 2:ad respondendum,
Cic. Clu. 18, 51:surgit ad hos Ajax,
Ov. M. 13, 2.— Absol.:nolo eum, qui dicturus est, sollicitum surgere,
Quint. 12, 5, 4:secundā vigiliā surgit,
breaks up the camp, marches, Curt. 5, 4, 23.—Of things, to rise, mount up, ascend (mostly poet.;2.syn. ascendo): surgat pius ignis ab arā,
Ov. P. 4, 9, 53:jussit subsidere valles... lapidosos surgere montes,
id. M. 1, 44:mons Rhipaeus,
Mel. 1, 19 fin.:Atlas,
id. 3, 10. —Of the sea: fretum,
Ov. M. 14, 711:mare,
id. ib. 15, 508:aequora,
Verg. A. 3, 196:undae,
id. ib. 6, 354:amoeni fontes,
Quint. 8, 3, 8:cacumina oleae in altum,
id. 8, 3, 10:fistula disparibus avenis,
Ov. M. 8, 192; cf. poet.:surgens in cornua cervus ( = ferens cornua ardua),
i. e. towering, Verg. A. 10, 725:umeri surgunt,
id. ib. 10, 476:lux Praecipitatur aquis et aquis nox surgit ab isdem,
Ov. M. 4, 92; id. F. 4, 629:sol,
Hor. S. 1, 9, 73:dies,
Verg. G. 3, 400:luna,
id. A. 6, 453:tenebrae,
Sen. Thyest. 822:austri,
Verg. A. 3, 481:ventus,
id. ib. 5, 777:quae (aedes) proxima surgit ovili,
stands, Juv. 6, 529.—In partic.a.To rise, arise, get up from bed, from sleep:b.ille multo ante lucem surrexit,
Cic. Inv. 2, 4, 14:ante lucem,
id. Att. 16, 13, a:cum die,
Ov. M. 13, 677:mane ad invisas rotas,
id. Am. 1, 13, 38:ad lites novas,
id. ib. 1, 13, 22:ad praescripta munia,
Hor. S. 2, 2, 81.—To rise in growth, to spring up, grow up; to rise in building, be built, etc. ( poet. and in post - Aug. prose):c. B.venerata Ceres culmo surgeret alto,
Hor. S. 2, 2, 124:nec potuere surgere messes,
Verg. G. 1, 161:harundo,
Ov. M. 13, 891:sementis,
Col. 2, 8, 5:surgens arx,
Verg. A. 1, 366; cf.:nunc aggere multo Surgit opus,
Luc. 2, 679:area cinere mixtisque pumicibus oppleta surrexerat,
Plin. Ep. 6, 16, 14:Ascanius surgens,
growing, Verg. A. 4, 274.—Trop., to rise, arise, occur, etc. ( poet. and in post-Aug. prose):2.multum supra prosam orationem surgit,
Quint. 10, 1, 81:quae nunc animo sententia surgit?
Verg. A. 1, 582:pugna aspera surgit,
id. ib. 9, 667:discordia,
id. ib. 12, 313:rumor,
Tac. H. 2, 42:honor,
Ov. F. 5, 228:ingenium suis velocius annis,
id. A. A. 1, 186:non ulla laborum nova mi facies surgit,
Verg. A. 6, 104.—Of the swell of a verse: sex mihi surgat opus numeris;in quinque residat (cf.: "in the hexameter rises the fountain's silvery column," Coleridge),
Ov. Am. 1, 1, 27. —With in or ad and acc., to rise to or against, to attempt, assume, attack, etc. ( poet. and late Lat.):in Teucros Aetolis surgit ab Arpis Tydides,
Verg. A. 10, 28: surrecturus in vires, si ipse quoque lacesseretur, Amm. 31, 3, 4:Procopius in res surrexerat novas,
id. 26, 5, 8:ad motum certaminum civilium avide surrecturus,
id. 21, 15, 1:ad insontium pericula surrexerunt,
id. 21, 13, 14; App. M. 7, p. 198, 3. -
6 surgo
surgo and surrĭgo ( subr-): surrexi and subrexi, surrectum and subrectum, 3 ( perf. surregit, Paul. ex Fest. p. 296 Müll.;I.orig. forms: surrigit,
Verg. A. 4, 183; Sen. Q. N. 6, 4: surriguntur, id. Ira, 1, 1 med.: surrigebant, Hier. Vit. Hil. fin.:subrigens,
Plin. 9, 29, 47, § 88; 10, 29, 44, § 86: subrigere, id. 18, 35, 89, § 365. —Sync. forms: surrexti,
Mart. 5, 79, 1:surrexe,
Hor. S. 1, 9, 73), v. a. and n. [contr. from surrigo, from sub-rego].Act., to lift or raise up, to raise, erect, elevate (very rare;II.after the Aug. per., the original uncontracted forms were chiefly used in this sense, to distinguish it from the class. signif., II.): plaudite, valete: lumbos surgite atque extollite,
Plaut. Ep. 5, 2, 68:caput,
Sen. Herc. Fur. 329:omnes capitum hiatus ( = capita hiantia),
Stat. Th. 2, 27:surgit caput Apenninus,
Avien. Perieg. 484:tot surrigit aures,
Verg. A. 4, 183:terrae motus defert montes, surrigit plana, valles extuberat,
Sen. Q. N. 6, 4, 2:paulatim subrigens se,
Plin. 9, 29, 47, § 88:cristam,
id. 10, 29, 44, § 86:cornua,
Col. 7, 3, 3; cf.mid.: horrent et surriguntur capilli,
rise, stand erect, Sen. Ira, 1, 1, 4:hastae surrectā cuspide in terrā fixae,
Liv. 8, 8:mucrone surrecto,
id. 7, 10, 10:calcar equo,
Front. ad M. Caes. 2, 12:aures subrectae furentibus,
Plin. 11, 37, 50, § 137:turres subrectae,
Sen. Ep. 86, 4:surrecta moles,
Sil. 2, 599.—Neutr., to rise, arise, to get up, stand up (the predominant and class. signif. of the word; syn.: exsurgo, exorior).A.Lit.1.In gen.:b.a mensā surgunt saturi, poti,
Plaut. Ps. 1, 3, 62:a cenā,
Plin. Ep. 3, 5, 13:e lecto,
Ter. Ad. 4, 1, 4:e lectulo,
Cic. Off. 3, 31, 112:de sellā,
id. Verr. 2, 4, 65, § 147:ex subselliis,
id. Fl. 10, 22:solio,
Ov. M. 3, 273:humo,
id. ib. 2, 771; id. F. 6, 735:toro,
id. M. 9, 702:toris,
id. ib. 12, 579:ab umbris ad lumina vitae,
Verg. A. 7, 771.—Esp., of an orator: cur, cum tot summi oratores sedeant, ego potissimum surrexerim,
Cic. Rosc. Am. 1, 1:ad dicendum,
id. de Or. 2, 78, 316; Quint. 2, 6, 2:ad respondendum,
Cic. Clu. 18, 51:surgit ad hos Ajax,
Ov. M. 13, 2.— Absol.:nolo eum, qui dicturus est, sollicitum surgere,
Quint. 12, 5, 4:secundā vigiliā surgit,
breaks up the camp, marches, Curt. 5, 4, 23.—Of things, to rise, mount up, ascend (mostly poet.;2.syn. ascendo): surgat pius ignis ab arā,
Ov. P. 4, 9, 53:jussit subsidere valles... lapidosos surgere montes,
id. M. 1, 44:mons Rhipaeus,
Mel. 1, 19 fin.:Atlas,
id. 3, 10. —Of the sea: fretum,
Ov. M. 14, 711:mare,
id. ib. 15, 508:aequora,
Verg. A. 3, 196:undae,
id. ib. 6, 354:amoeni fontes,
Quint. 8, 3, 8:cacumina oleae in altum,
id. 8, 3, 10:fistula disparibus avenis,
Ov. M. 8, 192; cf. poet.:surgens in cornua cervus ( = ferens cornua ardua),
i. e. towering, Verg. A. 10, 725:umeri surgunt,
id. ib. 10, 476:lux Praecipitatur aquis et aquis nox surgit ab isdem,
Ov. M. 4, 92; id. F. 4, 629:sol,
Hor. S. 1, 9, 73:dies,
Verg. G. 3, 400:luna,
id. A. 6, 453:tenebrae,
Sen. Thyest. 822:austri,
Verg. A. 3, 481:ventus,
id. ib. 5, 777:quae (aedes) proxima surgit ovili,
stands, Juv. 6, 529.—In partic.a.To rise, arise, get up from bed, from sleep:b.ille multo ante lucem surrexit,
Cic. Inv. 2, 4, 14:ante lucem,
id. Att. 16, 13, a:cum die,
Ov. M. 13, 677:mane ad invisas rotas,
id. Am. 1, 13, 38:ad lites novas,
id. ib. 1, 13, 22:ad praescripta munia,
Hor. S. 2, 2, 81.—To rise in growth, to spring up, grow up; to rise in building, be built, etc. ( poet. and in post - Aug. prose):c. B.venerata Ceres culmo surgeret alto,
Hor. S. 2, 2, 124:nec potuere surgere messes,
Verg. G. 1, 161:harundo,
Ov. M. 13, 891:sementis,
Col. 2, 8, 5:surgens arx,
Verg. A. 1, 366; cf.:nunc aggere multo Surgit opus,
Luc. 2, 679:area cinere mixtisque pumicibus oppleta surrexerat,
Plin. Ep. 6, 16, 14:Ascanius surgens,
growing, Verg. A. 4, 274.—Trop., to rise, arise, occur, etc. ( poet. and in post-Aug. prose):2.multum supra prosam orationem surgit,
Quint. 10, 1, 81:quae nunc animo sententia surgit?
Verg. A. 1, 582:pugna aspera surgit,
id. ib. 9, 667:discordia,
id. ib. 12, 313:rumor,
Tac. H. 2, 42:honor,
Ov. F. 5, 228:ingenium suis velocius annis,
id. A. A. 1, 186:non ulla laborum nova mi facies surgit,
Verg. A. 6, 104.—Of the swell of a verse: sex mihi surgat opus numeris;in quinque residat (cf.: "in the hexameter rises the fountain's silvery column," Coleridge),
Ov. Am. 1, 1, 27. —With in or ad and acc., to rise to or against, to attempt, assume, attack, etc. ( poet. and late Lat.):in Teucros Aetolis surgit ab Arpis Tydides,
Verg. A. 10, 28: surrecturus in vires, si ipse quoque lacesseretur, Amm. 31, 3, 4:Procopius in res surrexerat novas,
id. 26, 5, 8:ad motum certaminum civilium avide surrecturus,
id. 21, 15, 1:ad insontium pericula surrexerunt,
id. 21, 13, 14; App. M. 7, p. 198, 3. -
7 quācumque (-cunque)
quācumque (-cunque) adv., by whatever way, wherever, wheresoever: quācumque iter fecit: quācumque equo invectus est, L.—In tmesi: Quā se cunque tulit, V.—Fig., by whatsoever means, by all means: nisi me quācumque novas incidere lites monuisset cornix, V. -
8 quacumque
quā-cumquē ( - cunque) (in tmesi:I.quā porro cumque,
Lucr. 1, 508:quā se cunque tulit,
Verg. A. 11, 762), adv.By whatever way, wherever, wheresoever (class.):II.quācumque iter fecit,
Cic. Verr. 2, 1, 16, § 44; id. Clu. 68, 193:quācunque ingredimur,
id. Fin. 5, 2, 5:quācumque custodiant,
Liv. 24, 2:quācumque equo invectus est,
Liv. 8, 9, 12.—Transf.A.Whencesoever, from what side soever:B.hujus erat Minerva spectantem aspectans, quācumque aspiceretur,
Plin. 35, 10, 37, § 120.—Whithersoever:C.quācumque nos commovimus, ad Caesaris acta revocamur,
Cic. Att. 14, 17, 6.—By whatsoever means, in whatever way:nisi me quācumque novas incidere lites monuisset cornix,
Verg. E. 9, 14. -
9 quacunque
quā-cumquē ( - cunque) (in tmesi:I.quā porro cumque,
Lucr. 1, 508:quā se cunque tulit,
Verg. A. 11, 762), adv.By whatever way, wherever, wheresoever (class.):II.quācumque iter fecit,
Cic. Verr. 2, 1, 16, § 44; id. Clu. 68, 193:quācunque ingredimur,
id. Fin. 5, 2, 5:quācumque custodiant,
Liv. 24, 2:quācumque equo invectus est,
Liv. 8, 9, 12.—Transf.A.Whencesoever, from what side soever:B.hujus erat Minerva spectantem aspectans, quācumque aspiceretur,
Plin. 35, 10, 37, § 120.—Whithersoever:C.quācumque nos commovimus, ad Caesaris acta revocamur,
Cic. Att. 14, 17, 6.—By whatsoever means, in whatever way:nisi me quācumque novas incidere lites monuisset cornix,
Verg. E. 9, 14.
См. также в других словарях:
RYSVICUM i. e. RYSWYK — RYSVICUM, i. e. RYSWYK pagus celebris, et peramoenus Hollandiae, suburbanus Hagae Comitum, Potentissimi, Augustissimi, Felicissini, Serenissimi VILHELMI III. Magnae Britanniae Regis, Castro sumptuosissimo, magnificentissimo nobilitatus; in cuius… … Hofmann J. Lexicon universale
CURIA — I. CURIA sic dictae primo Romanis XXX. illae portiones, in quas populum divisit Romulus: dein partium illarum aedes publicae, quibus et convenire solebant singulae Curiae, et sacra peragere. Tertio locus, in quo Senatus Rem publ. curabat: atque… … Hofmann J. Lexicon universale
HELIASTAE — Iudices erant numero 500 aupd Athenienses. Pollux, ἡ Η῾λιαῖα δὲ πεντακοσίων, dicti ab Heliaea, Foro primo ac celeberrimo ex sex illis, εν οἷς ἐδίκαζον περὶ δημοτικῶν πραγμάτων, in quibus causas disceptabant civiles, vide supra in voce Dicasterium … Hofmann J. Lexicon universale